زبان یکی از قویترین عضلات بدن است که توانایی صحبت ، غذا خوردن وتشخیص مزه‌های گوناگون به ما می‌بخشد. آفت دهانی، عارضه‌‌‌ای است که هر فردی در هر سنی ممکن است به آن دچار شود و بسیار آزاردهنده خواهد بود و به دلایل مختلفی ممکن است دیده شود . با دلایل و درمان آفت دهان وزبان در این مطلب آشنا شوید.
آفت دهان چیست
به زخمی‌سطحی، کوچک و خوش خیم در بافت نرم داخل دهان یا لب‌ها، زیر زبان و روی غشاء لثه آفت دهانی یا زخم آفتی می‌گویند که اندازه‌ی آن یک سانتی متر و زخمی‌گرد یا بیضی شکل، سفید یا زرد رنگ است. آفت دهانی برخلاف تاول‌هایی که در اثر تب شدید در دهان ایجاد میشود یا زخم‌های با منشاء سرماخوردگی مثل تبخال ، خارج از دهان ایجاد نشده و به هیچ وجه سرایت نمیکنند .
انواع آفت دهان
آفت دهان به سه نوع اصلی کوچک (مینور)، بزرگ (ماژور) و هرپتی فرم تقسیم میشود .
آفت کوچک
آفت کوچک و دایره‌‌‌ای شکل شایع ترین نوع آفت است که در یک تا دو هفته بدون باقی گذاشتن جای زخم برطرف می‌شوند ، این زخم‌ها به اندازه نوک مداد و به صورت گروهی یا خوشه‌‌‌ای دیده میشود. هر باردر دهان چهار تا شش آفت به صورت همزمان ایجاد میشود . محل زدن آفت کوچک اغلب داخل گونه، روی لب، زبان و لثه است .
انواع آفت‌های دهان و زبان
آفت بزرگ
آفت بزرگ از نوع آفت کوچک، بزرگ تر و عمقی تر با لبه‌های نامنظم است که بهبودی آن بیش از 6 هفته طول می‌کشد. هر گونه آفتی که بیشتر از سه هفته در دهان باقی بماند باید توسط دندانپزشک معاینه شود.محل زدن آفت‌های بزرگ معمولاً نزدیک لوزه‌ها است که بیمار متحمل درد زیاد، به ویژه هنگام بلع میشود. معمولاً هر بار فقط یک آفت بزرگ در دهان ایجاد میشود .
آفت هرپتی فرم
آفت هرپتی فرم به اندازه نوک سوزن و در گروه‌های 10 تا 100 تایی در بین بزرگسالان دیده میشود. آفت هرپتی فرم لبه‌های نامنظم دارد وبدون باقی گذاشتن جای زخم پس از یک تا دو هفته بهبود می‌یابد .
دلایل ایجاد آفت دهان و زبان
آفت زبان و دهانی جزئی و ضعیف به دلیل آسیب سیستم دفاعی بدن به غشای مخاطی به وجود می‌آید. آفت‌های دهانی در موارد زیر پدیدار می‌شوند :
دلایل آفت دهان و زبان
- هنگام آسیب دیدگی‌های جزئی مانند تصادفی گاز گرفتن زبان و یا ضربه مسواک به دهان
- هنگام استرس
- بعد از خوردن غذاهای حساسیت زا و بعضی داروها
- هنگام تغییرات هورمونی مثلا در زمان‌های از چرخه‌ی قاعدگی
- هنگام کمبود مواد مغذی مثل ویتامین B 12 و یا آهن و اسیدفولیک
- آسیب‌های ناشی از دندان مصنوعی و یا سایش نوک دندان‌ها
- ویروس‌ها شامل ویروس هرپس سیمپلکس (تب خال) و یا وارسیلا زوستر ویروس به وجود آورنده ( آبله مرغان و زونا )
- مشکلات گوارشی مانند بیماری سیلاک و یا کورن
- هنگام ترک سیگار
- سرطان دهان (در موارد بسیار نادر)
- رادیوتراپی اطراف سر و گردن
آفت دهان و زبان چه علت‌هایی دارد
- زخم دردناک داخل دهان، روی زبان، بخش عقبی سقف دهان یا داخل گونه‌ها
- زخم گرد، سفید یا خاکستری رنگ با کناره یا لبه قرمز
علائم آفت‌های شدید دهان
علائمی‌مانند زخم دایره ای، سفید یا زرد با دور قرمز و یا زخم‌های همراه با درد داخل گونه‌ها، روی زبان و یا نزدیک به گلو از نشانه‌های آفت دهان میباشند. آفت‌های شدید دارای علائم دیگری مانند تب، علامت‌های استوماتیت آفتی عود کننده و تنبلی جسمی‌می‌باشد. یکی از راه‌های تشخیص آفت‌های دهان، آزمایش خون برای تعیین تعداد سلول‌های خونی میباشد. همچنین مقدار ویتامین ب۱۲، آهن و اسید فولیک در تشخیص این بیماری به ما کمک می‌نماید. دقت کنید که آفت تفاوت زیادی با تبخال دارد و از طریق شکل و عفونت ثانویه آن میتوان این دو را از هم تشخیص داد. زنان بیشتر از مردان به آفت زبان و دهان مبتلا می‌شوند و عمدتا این عارضه در کودکی و کهنسالی شایع تر میباشد. به طور متوسط ۲۰ درصد مردم دنیا، یک بار یا بیشتر آفت را تجربه می‌کنند.
تشخیص آفت دهان
تشخیص آفت دهان و زبان
- آزمایش خون جهت شمارش سلول‌های خونی
- بررسی میزان آهن، اسیدفولیک و ویتامین B12
- کشت زخم تا آفت را از زخم هرپسی (ویروس تبخال) افتراق داد، یا عفونت باکتریایی ثانویه آن را تشخیص داد .
در چه کسانی احتمال ابتلا به آفت دهان بیشتر است
20 درصد از جمعیت جهان، یک بار یا بیشتر دچار آفت دهان می‌شوند. آفت دهان در زنان شایع تر از مردان است و معمولا در دوران کودکی و یا کهنسالی روی می‌دهد .جالب است بدانید دود سیگاراز دهان در برابر آفت‌ها محافظت کند .
آفت دهانی متداول ترین زخم‌هایی هستند که طی دوره زمانی تکرار میشود و انواع و دلایل مختلفی دارند ، طول درمان این آفت‌ها معمولا 10 الی 14 روز است اما روش‌هایی نیز برای بهبود سریع زخم‌ها وجود دارد که شامل شست و شوی دهان و برخی داروها است.
زمان مراجعه به پزشک در آفت دهانی
آفت دهانی ممکن است نشانه‌‌‌ای از یک عفونت ویروسی یا نشانه کمبود مواد مغذی در بدن و یا ابتلا به بیماری سیلاک باشد . آفتی که با گذشت 3 هفته از بین نرفت و ظاهری غیرمعمول داشت باید به پزشک نشان داده شود. در مواردی نادر این آفت نشانه سرطان دهانی هست. تشخیص زود خنگام سرطان دهان می‌تواند به درمان کمک کند.
سرطان دهان در موارد زیر رایج تر است :
- مردان
- کسانی با بیش از 45 سال سن
- افراد وابسته به سیگار
- علت به وجود آمدن آفت‌ها در کنار دهان و دیگر قسمت‌های بدن ،بیماری‌های مربوط به دهان، دست وپا و یا بیماری‌های آمیزشی است .
گزینه‌های درمان آفت دهان
زخم‌ها معمولاً بدون درمان طی حدود یک یا دو هفته بهبود پیدا می‌کنندو درد ناشی از آفت دهان ظرف چند روز بهتر میشود. اکر زخم‌ها بزرگ، دردناک یا ماندگار باشند،احتیاج به کمک یک پزشک داریم.
آفت دهان و زبان چگونه درمان میشود
مراقبت از خود در درمان آفت دهان
اگر آفت دهان به علت عفونت باشد، میتوان داروهایی را تجویز کرداگر زخم بیش از حد بزرگ شود و مشکل آفرین باشد، میتوان برای بستن زخم از سوزاندن استفاده کرد. بیشتر اوقات درمان به معنی آرام نگه داشتن زخم است بطوری که خود به خود بهبود پیدا کند. در ادامه به برخی از درمان‌ها برای خلاص شدن از آفت زبان و دهان می‌پردازیم.
- شست شو : آفت نوعی زخم باز است، بنابراین باید تمیز نگه داری شود تا از بروز عوارض جلوگیری کرد. میتوان برای این منظوراز آب نمک و دهان شویه‌های حاوی بی کربنات سدیم برای شستن دهان استفاده کرد.
- خمیر : برای تهیه‌ی نوعی خمیرمی‌توان از هیدروکسید منیزیم، دهان شویه حاوی بی کربنات سدیم یا نمک استفاده کرد. این کار باعث تسکین زخم میشود ، این خمیربا یک گوش پاک کن بر روی آفت قرار دهید و از بلعیدن آن پرهیز کنید .
- دهان شویه ضد میکروبی : دهان شویه ضد میکروبی هر گونه باکتری ، ویروس یا قارچ‌هایی که ممکن است در صورت عدم مسواک زدن صحیح دندان‌ها باعث عفونت دهان شوند، از بین می‌برد.
درمان آفت دهان با لیزر
روش‌های درمانی آفت دهان و زبان
یک راه درمان آفت دهان ، استفاده از لیزر است .
درمان آفت دهان با لیزر مزایای زیر را داراست :
- انرژی لیزر ویروسی که موجب آفت شده را از بین می‌برد .
- تسکین آفت فوری وعمقی میباشد.
- از پیشروی ضایعه پس از درمان جلوگیری میکند.
- موجب بهبودی سریع بدون ناراحتی میشود.
- درمان چند دقیقه و بدون بی حسی است.
دارو درمانی برای آفت دهان
اگر زخم باعث درد و ناراحتی شود ، پزشک دارویی را برای تسکین علائم تجویز میکند ، این داروها برای درمان زخم‌ها را میتوان بدون نسخه از داروخانه تهیه کرد. با مسئول داروخانه در مورد اینکه کدام دارو برای شما مناسب تر است، مشورت کنید. برخی ژل‌های زخم دهان برای کودکان زیر 16 سال مناسب نیستند.
داروهای مورد استفاده برای درمان آفت دهان
درمان آفت دهان و زبان با چند روش
مسکن‌ها
در صورتی که زخم دهان دردناک باشد، پزشک داروی مسکن تجویز میکند که باید بطور مستقیم بر روی زخم استفاده کرد. داروی بنزیدامین یکی از این داروهاست که باید بصورت دهان شویه یا اسپری مورد استفاده قرارگیرد. نوع دهان شویه‌ی بنزیدامین برای اولین بار موجب سوزش میشود، اما استفاده‌ی مکرر از آن این سوزش برطرف خواهد شد، اگر این سوزش ادامه یافت، با مسئول داروخانه یا پزشک خود مشورت کنید .
کورتیکواستروئید
کورتیکواستروئید باعث کاهش التهاب (تورم) میشود و این ماده در داروهای زخم دهان برای کاهش التهاب وجود دارد ، کاهش التهاب زخم‌ها باعث درد کمتر آنها میشود . به محض تشکیل زخم‌های دهان بهتر است از داروی کورتیکواستروئید استفاده کنید.این درمان احتمال بروز آفت‌های جدید در دهان را در هر زمانی پس از درمان کاهش نخواهند داد .
دهان شویه‌های کلرهگزیدین
دهان شویه‌ها حاوی عناصری هستند که به درمان آفت زبان و دهان و کمک می‌کنند. این دهان شویه‌ها دارای داروی بی حسی موضعی، آنتی بیوتیک و آنتی هیستامین هستند .
درمان آفت دهان و زبان با دهانشویه
بی حسی موضعی
قبل از خوردن و آشامیدن داروی بی حسی به محل آفت تزریق میشود تا از درد بیشتر جلوگیری کند. از نمونه‌های این دارو لیدوکائین میباشد.
ویتامینهای مکمل و داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی
کمبود ویتامینهای ضروری مانند ویتامین ب 12 ، آهن و فولیک اسید در افراد باعث ایجاد آفت میشود و برای درمان این داروها برای وی تزریق میشود . در صورت بروز آفت‌های دهانی شدید و دردناک داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی تجویز می‌شوند
درمان پزشکی و دارویی آفت دهان و زبان
درمان هورمونی
درمان هورمونی برای زنانی که در زمان‌های مشخصی در چرخه‌ی قاعدگی خود دچار آفت دهانی می‌شوند تجویز میشود. از داروهای خوراکی جلوگیری از بارداری بدین منظور استفاده میشود .
چگونه به سرعت از شر آفت‌های روی زبان خلاص شوید؟
درمان آفت دهان و زبان با بابونه
1 - بابونه بهترین درمان آفت دهان
خواص بابونه فقط شامل رفع مشکلات گوارشی نمی‌شود ، چای بابونه بهترین درمان برای کاهش التهاب در زودترین زمان ممکن است.
یک کیسه چای بابونه را درون یک فنجان آب داغ قرار دهید و صبر کنید تا کیسه‌ی چای دم بکشد .وقتی چای کمی‌سرد شد، آن را درون دهان بگردانید تا بتواند با آفت‌ها تماس پیدا کند و درد ناشی از آن را تسکین دهد.
2 - از روغن نارگیل برای خلاص شدن از آفت‌های روی زبان استفاده کنید
روغن نارگیل ، خواص ضد میکروبی و ضد التهابی دارد و مورد علاقه‌ی بسیاری از مردم است.
روغن نارگیل را در یک ظرف کوچک آماده کنید .با یک گوش پاک کن روغن نارگیل را مستقیماً روی آفت‌ها قرار دهید .این کار را چندین مرتبه انجام دهید و سپس نتایج آن را خواهید دید .
3 - درمان آفت دهان با عسل
عسل بهترین درمان برای آفت دهان و زبان
عسل، خواص ضد التهابی دارد اما به خاطر داشته باشید که باید عسل ارگانیک انتخاب کنید چون می‌تواند کارهای زیادی انجام دهد .
حتماً در ابتدا با آب گرم غرغره کنید .مقدار زیادی عسل روی آفت‌هابگذارید.این کار را 2 تا 3 بار در روز انجام دهید واین کار را تا زمان دیدن برخی تغییرات، ادامه دهید .
4 - از فلفل قرمز برای خلاص شدن از آفت‌های روی زبان استفاده کنید
فلفل قرمز حاوی کپسایسین است که می‌تواند در تسکین دردهای آفتی کمک کننده باشد. آب گرم را با فلفل قرمز آسیاب شده مخلوط کنید ، میزانی فلفل قرمز اضافه کنید که زیاد تند نباشد .آنها را با هم مخلوط کنید تا یک خمیر تشکیل دهند .با گوش پاک کن خمیر را روی آفت بگذارید .2 تا 3 مرتبه در روز این کار را تکرار کنید .
5 - آلوئه ورا یکی از مواد طبیعی برای خلاصی از آفت‌های دهان
درمان آفت دهان و زبان با آلوئه ورا
آلوئه ورا، به دلیل خواص آرام بخش بودن در خلاصی از آفت‌های دهانی مؤثر است .ژل آلوئه ورا را تهیه نموده و در آب حل کنید وآن غرغره کنید ، این کار حدوداً 3 مرتبه در روز انجام دهید.
6 - پودر زاج بهترین درمان برای آفت دهان
پودر زاج ناحیه‌ی آفت را همیشه خشک نگه می‌دارد که این کار التیام را تسهیل و تضمین می‌نماید که آفت‌هایتان بعد از مدتی از بین خواهند رفت.
پودر زاج را به اندازه‌ی یک نخود روی آفت قرار دهید وبه مدت یک دقیقه صبر کنید .زاج را با بزاق تان تف کنیدو آن را با آب شستشو ندهید .درد ایجاد شده بعد از یک روز توسط آفت از بین خواهد رفت .
7 - از ماست برای خلاص شدن از آفت‌های روی زبان استفاده کنید
خاصیت درمانی ماست برای خلاصی از آفت دهان و زبان
استفاده از ماست، باکتری‌های موجود در دهان را متعادل می‌سازدو انجام این کار به درمان آفت در کوتاه ترین زمان ممکن کمک میکند.استفاده از ماستی که انبوهی از باکتری‌های زنده داشته باشد مؤثرتر است .حداقل سه مرتبه در روز ماست بخورید. میتوانید یک فنجان ماست را تقسیم کرده و در کل روز میل کنید. همچنین میتوانید کمی‌عسل به آن اضافه کنید تا طعم آن را بهتر کنید اما انجام این کار اختیاری است .
رژیم غذایی آفت دهان
- برای بهبود آفت، مایعات فراوان بنوشید و برای کم کردن درد، مایعات را با نی بنوشید.
- از یک رژیم غذایی متعادل استفاده کنید. مواد غذایی که تسکین دهنده درد آفت عبارتند از:شیر، ژلاتین مایع، ماست و بستنی .
روش‌های پیشگیری از آفت دهان و زبان
میتوانید تعداد دفعات بروز آفت دهان را با رعایت مناسب بهداشت دهان و دندان کاهش دهید :
- پرهیز از مواد غذایی تحریک کننده دهان از جمله غذاهای ادویه دار یا اسیدی
- پرهیز از تحریک دهان با جویدن آدامس
- درمان آفت دهان و زبان با رعایت بهداشت دهان و دندان
- مسواک زدن بعد از وعده‌های غذایی و نخ دندان کشیدن بطور روزانه تا دهان از وجود ذرات غذایی که ممکن است باعث تحریک زخم شوند، خالی گردد .
داروها یی که منجربه ایجاد زخم آفت می‌شوند
- نیکوراندیل
- داروهای ضد التهابی مانند ایبوپروفن
- جایگزین‌های خوراکی نیکوتین تراپی
- قرص‌های که باید در دهان حل شوند مانند آسپیرین
- برخی مواد مخدر نظیر کوکائین
آفت دهان را با مشکلات دهانی دیگر اشتباه نگیرید
معمولا آفت‌ها با مشکلات زیر اشتباه گرفته می‌شوند زیرا برخی بیماران با مشاهده‌ی هر نوع ضایعه‌‌‌ای در دهان، آن را آفت تلقی می‌کنند:
- سرطان حفره‌ی دهان (این زخم‌ها الزاما دردناک نیستند ).
- هرپس یا همان تبخال در کودکان که باعث بروز جوش‌های ریز در دهان میشود .
- زخم‌های تروماتیک مانند سوختگی، مخاط آسیب دیده دهان بعد از مسواک زدن محکم .
- توموهای خوش خیم دهان که در اثر تغییرات هورمونی ایجاد می‌شوند .
منبع:
http://khandeha.avablog.ir
